Kızılçam Pigmentinin Elde Edilmesi ve Yün İplik Boyamada Kullanım Özellikleri
H. Feriha Akpınarlı, Mahmut Yalçın
Anahtar Kelimeler: Kızılçam kabuğu, Sentetik boyarmaddeler, Yün lifi, Haslık düzeyleri
Özet
Ülkemiz 10.000'e yaklaşan bitki türü ile Avrupa ve Ortadoğu'nun bitki örtüsü bakımından en zengin ülkelerinden biridir. Bu nedenle doğal boyacılıkta kullanılan bitkilerin sayısı oldukça fazladır. İnsanoğlunun boya olarak bitkilerden yararlanması yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Bundan dolayı boya bitkileri, tekstil, gıda, deri vs. gibi sanayi ürünlerinin temel boyar maddesi olmuştur. Bu bitkiler ülkemizde de yüzyıllarca halı, kilim, kumaş v.b. el sanatlarında kullanılan pamuk, yün, ipek elyaf ve ipliklerini boyamada kullanılmıştır. Fakat 19. yüzyılın ortalarında sentetik boyar maddelerin keşfi ile doğal boyalar ve dolayısıyla doğal boyamacılık yavaş yavaş günümüze kadar önemini yitirmiştir. Bitkilerden yapılan boyarmaddelerle boyama işlemlerinde pigment kullanımı günümüzde yaygınlaşmaktadır. Bu nedenle kızılçam kabuklarının pigment haline getirilerek kullanılması doğal boyamacılığın daha kısa sürede, temiz ve kolay uygulanmasını sağlamaktadır. Boyanın elyafla bağ yapmasını sağlayan yardımcı madde olarak çeşitli mordanlar kullanılmaktadır. Aynı bitkiden değişik mordan kullanılarak yüzlerce farklı renk elde etmek mümkündür. Günümüzde, sentetik boyar maddelerin, çevreye zarar verdiği ve insanlarda sebebi bilinmeyen allerjik astım ve bazı kanser türlerinin oluşumuna yol açtığı saptanmıştır. Bu nedenle son