ISSN: 1301-255X
e-ISSN: 2687-4016

Ömer ZAİMOĞLU1, Karim MIRZAEE2

1Akdeniz Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü
2Tebriz İslami Sanatlar Üniversitesi

Anahtar Kelimeler: Gabbeh, Halı, İran, Zagros, Dokuma

Özet

Gabbeh halıları; Farsça Gabbeh kelimesi ham veya doğal, kesilmemiş veya “kaba” anlamına gelir. Gabbeh, dünyanın en iyi bilinen kaba İran dokumacılığıdır. Orta Güney Zagros’un dağlarında ve ovalarında dokunan halı ve kilimler yüzyıllardır Gabbeh aşireti için dokunmaktadır. Gabbeh halılarının en belirgin özelliği de nispeten daha az düğüm sıklığı ile dokunan kaba halılar olmalarıdır. Tasarımlar tipik olarak şekilli, tarz olarak geometrik ve semboliktir. En yaygın Gabbeh duvar halıları, dokumacının “masal” parçalarını tasvir eden sayılar ve sembollerle asimetrik olarak bir hikaye anlatmak için dokunan türleridir.
Gabbeh halıları dönemin en iyi halıları olan İran ve İran halılarının aksine kaba, katları uzun ve düğüm sayısı diğer halılara göre çok daha azdır. Tüm kusurlarına rağmen 1970’li yıllarda popüler olmaya başlayan Gabbeh halıları, 1974 yılında Avrupa ve Amerika’da tanıtılarak tüm dünyaya hızla yayılmıştır.
Bu çalışmada İran’da göçebe halk tarafından dokunan, Zagros Dağları ve ovalarında üretilen ve T.C. Antalya 4. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2015/274 sayılı dosyasıyla tutanak altına alınan 10 adet Gabbeh halısı teknik, desen ve renk açısından ele alınmaktadır.